Sınırsız rezerv para düzeninin koruyucuları olan merkez bankaları, IMF, bankalar ve bu düzenden çok para kazanmış bazı yatırımcıların Bitcoin ve diğer kriptovarlıklara saldırmasına alışmıştık. Şimdi bunlara bir de Birleşmiş Milletler (BM) eklendi.
BM’ye bağlı bir kurum olan Ticaret ve Gelişim Birliği (UNCTAD) özellikle gelişmekte olan ülkelerde hızla artan kriptopara işlemleri konusunda 12 Ağustos’ta bir “uyarı” yayımladı. BM’nin bu alt kuruluşu, kriptovarlıkların ülkelerin makroekonomik istikrarının yanı sıra parasal egemenliğine de tehdit ettiğini iddia etti.
Rapor biçiminde yazılan uyarıda şu ifadelere yer verildi: “Eğer kriptoparalar geniş bir alanda ödemelerde kullanılmaya başlarlarsa, ve hatta resmi olmadan yerel paraların yerini de alırlarsa, bu durum ülkelerin parasal egemenliğini de tehlike altına sokar. Bunun gibi bazı sebeplerden ötürüdür ki, IMF de kriptoparaların resmi para ilân edilmesinin riskli olduğunu belirten görüşler sunmuştur.”
Sanırsınız IMF, Dünya Bankası (DB), BM gibi örgütler ülkelerin parasal egemenliğini sağlamak için gece gündüz çalışıyor. Arjantin, Lübnan, Pakistan, Ukrayna ya da Türkiye gibi ülkelerin para birimleri enflasyon pençesine düşüp, inim inim inlerken IMF ve BM çalışanları hüzünlü müzikler açıp kahırlarından kadeh kadeh içiyorlar. Üzüntüden birbirlerini yiyorlar.
Gerçek dünyada işler hiç de böyle yürümüyor. Bu örgütler zora düşen ülkelere düşük faizli kredi veriyor. Tabi karşılığında ülkenin egemenlik haklarına adeta el koyuyorlar. Memura ne kadar zam verebileceğinden, emeklilik yaşının kaç olacağına, hangi tesislerin özelleştirileceğinden hangi sektörlere yatırım ‘yapılamayacağına’ kadar her şeye karışıyorlar. Şimdi BM çıkmış, IMF değerlendirmelerini örnek göstererek güya ülkelerinin egemenlik haklarını korumaya çalıştıklarını iddia ediyor. Vallahi komik.
Elbette düşüş sezonlarında kriptovarlıklar başka yatırım araçlarına göre daha fazla değer kaybedebilir. Kısa vadede kriptopara yatırımcısı birey, şirket ve devletler düzeyinde sıkıntılar ortaya çıkabilir. Ancak bu tip sorunlar doğru riski ve portföy yönetimi ile en alt düzeye indirilebilir. Kısa vadede risk yönetimi uygulama imkanı bulamasanız bile uzun vadede Bitcoin ve diğer kriptoparaların başta dolar olmak üzere sınırsız üretilen tüm rezerv paralara karşı çok üstün olduğu ortadadır. Eğer IMF ve BM gibi örgütler gerçekten özellikle gelişmekte olan ülkelerin egemenliğini düşünselerdi, kriptovarlıkların orta ve uzunvade performanslarını da anlatmaları gerekirdi.
Kendi ülkemizden örnek verelim: Çok uzun vade ile geriye gitmeye de gerek yok. 27 Ocak 2017’de yani sadece 5 yıl kadar önce Türkiye’nin toplam döviz rezervi 107 milyar $ civarındaydı.(1) Tam o tarihte Bitcoin 920 $, Ethereum 10,5 $, Litecoin 3,86 $, Waves 0,2365 $ vs fiyatlardaydı. (2) Yani kriptovarlıklar sadece 5 yılda 20 ila 200 katlık artışlar yaşadı. Üstelik son aylarda görülen büyük düşüşlere rağmen.
Türkiye sadece 5 yıl önce bu varlıklara yalnızca 5 milyar $ (yani döviz rezervlerinin sadece %4,7’sini) yatırsaydı bugün o para yaklaşık en az 150 milyar $’a ulaşmış olacaktı. Biraz risk yönetimi yapılsa Türkiye’nin elinde bugün ekstra 300-350 milyar $ kaynak olması işten bile değildi.
Bunu yapmadık. IMF, DB ve BM’nin de çok sevdiği $’da kaldık. Hatta doları tutabilmek için de iddialara göre 128 milyar $’ı çatır çatır harcadık. Şimdi egemenlik durumumuz nasıl? 35 Askerimizi şehit edenlerden, ülkemizde darbe finanse edenlerden ya da topraklarımızda gazeteci öldürüp parçalayanlardan yine dolar dileniyoruz. İşte egemenlik böyle korunur değil mi sevgili BM.
Bir ülke tıpkı altın ile yaptığı gibi Bitcoin ve diğer kriptovarlıklar ile de döviz rezervi tutabilir. Kriptovarlıklar orta ve uzun vadede dolara karşı müthiş artış gösterdiği için aslına bakarsanız ulusal parasını ve egemenliğini korumak isteyen her ülkenin tek seçeneği durumundadır. Asıl rezervlerinizi dolarda tutarsanız egemenliğinizi kademe kademe kaybetmeniz kaçınılmazdır. Bugün kasamızda 350 milyar $’lık ek varlık olsaydı TL ve dış politikamız bu hallerde olur muydu?
Not: Sevgili BM, kriptoları bırak da asli görevin olan barış ve istikrarı koruma konularına odaklan. Rusya’nın Ukrayna’yı işgalini neden önleyemedin? Bu işgal yüzünden 100 milyonlarca insan gıda ve doğal gaz gibi temel tüketim ürünlerinden mahrum olma tehdidi ile karşı karşıya. Neden doğru dürüst bir hamle yapamıyorsun? İsrail’in Filistinlilere uyguladığı soykırımı neden durduramıyorsun? Zamanında Bosna’da gözünün önünde binlerce masum insan katledildi. Neden bir şey yapamadın? Ermeniler, Azerilerin resmi topraklarını işgal ederken neredeydin?Bu sorular zor geldiği için mi kripto konusuna geçmeye çalışıyorsun?
Kaynaklar:
(1) https://www.mahfiegilmez.com/2017/04/merkez-bankas-rezervleri.html?m=1
(2) https://coinmarketcap.com/historical/20170127/
