Çiğdem Ceylan‘ın sunumuyla Kripto Bülten’in yeni bölümü yayında. Bu hafta Kripto Bülten’de, Rug Pull’un ne anlama geldiği, kripto piyasasında Rug Pull’un nasıl olduğu ve Rug Pull’dan kaçınmanın yolları ele alındı.
Rug Pull’dan Nasıl Kaçınılır?
“Rug Pull”, Türkçe’de halı çekme anlamına geliyor. Bu isim, beklenmedik bir şekilde desteği geri çekmek anlamına gelen halıyı altından çekmek ifadesinden esinlenilmiş.
İşin detayına inersek “Rug Pull”, Kötü niyetli geliştiricilerin, projelerinin değerini yükselttikten sonra, alım satım işlemlerine son verip elde ettikleri parayla kaçtığı dolandırıcılık yöntemi. Bu yöntemle merkeziyetsiz finans projesi likiditesiz bırakılıyor ve proje ekibi yatırımcılara ait fonları alıp kayıplara karışıyor. Yani bir girişiminizin olduğunu ve tüm şirketi satıp ortadan kaybolduğunuzu düşünün, Rug Pull da aslında buna benziyor…
Rug pull’lar, genellikle merkeziyetsiz finans yani DeFi ekosisteminde ve merkeziyetsiz borsalarda gerçekleşir.
Yeni projelerin DeFi token’ları genellikle merkezi borsalarda listelenmiyor. Bu da merkeziyetsiz borsaların tek likidite kaynağı olduğu anlamına geliyor. Bir tür dolandırıcılık sınıfına giren Rug Pull işlemi merkeziyetsiz finans istismarı anlamına da geliyor.
Rug pull dolandırıcılığının popüler olmasının bir nedeni de projenin ilk çıktığı zaman vadettiği aşırı yüksek faizler veya çok hızlı fiyat hareketleri. Bu tarz projeler aynı zamanda scam olarak da biliniyor. Hikaye ise aslında çok basit; İlk etapta bir token çıkarılır ve merkeziyetsiz borsalarda likidite eklenerek insanların kolayca token’a ulaşması sağlanır. Sonrasında proje sahibi, havuzlarda yeterli likidite olduğu zaman projenin akıllı sözleşmesini değiştirerek ya da elinde olan token’ları satarak diğer yatırımcıların paralarını alır.
Kripto paralarda 3 ana Rug Pull bulunuyor. Bunlar; likidite sıfırlama, satış emirlerini sınırlama ve dump olarak sıralanıyor.
Likidite sıfırlama, token geliştiricilerinin, likidite havuzundan tüm token’ları çekmesiyle meydana gelir. Böylelikle, yatırımcılar tarafından projeye aktarılan tüm değer ortadan kaldırılır ve token’ın fiyatı sıfıra iner. Bu en yaygın Rug Pull yöntemidir.
Satış emirlerini sınırlama yönetimi ise kötü niyetli geliştiricinin yatırımcıları dolandırdığı ince bir yoldur. Bu yöntemde geliştirici, token’ları satabilecek tek taraf olmak için kod hazırlar. Kripto paranın fiyatı yeterince yükseldiğinde kârını almak isteyen yatırımcı, bu kripto parayı satmak istediğinde sorunla karşılaşır ve kod, yatırımcının token’ı satmasını engeller.
Son yöntem olan dump ise geliştiricilerin, kendi geliştirdikleri token’ın yüksek arzını hızla sattığında gerçekleşir. Bunu yapmak, söz konusu kripto paranın fiyatını düşürür. “Dumping” genellikle sosyal medya platformlarında yapılan yoğun tanıtımların ardından meydana gelir. Ortaya çıkan artış ve satış, Pump and Dump dolandırıcılığı olarak da bilinir.
