Klasik finans sisteminin omurgasını oluşturan merkez bankaları, her kriz anında havadan para basıp sistemi kurtarıyor. Bitcoin ise daha doğuşunda bu duruma karşı çıktı. O yüzden merkez bankaları BTC ve benzer özellikli diğer kriptovarlıklara en büyük muhalefeti yapıyor. Kendilerine rakip bir tür yeni tip merkez bankası olarak gördükleri Bitcoine karşı her türlü suçlamayı öne sürüyorlar: Yok suçlular kullanıyormuş, yok istikrarsızmış, yok çevreyi kirletiyormuş vs vs
Ancak bir suçlamayı yapamıyorlar: Veri saklamak. Bitcoin tamamen şeffaf alternatif bir merkez bankası. Öncelikle Bitcoin yazılımı açık kaynak kodlu. Yani Bitcoin bilgisayar programı içerisinde ne olduğunu herkes görebiliyor. Ayrıca Bitcoin para politikası da en baştan belli. Önümüzdeki 10’larca yılda ne kadar Bitcoin üretileceği, Bitcoin üretiminin ne zaman sıfıra yaklaşacağı şimdiden belli. Üstelik Bitcoin ile yapılan işlemlerin tamamı blockchain üzerinde görülebiliyor ve izlenebiliyor.
Gelin görün ki Bitcoine olur olmaz bir sürü suçlama yönelten merkez bankacılar göz göre göre, utanmadan çok önemli verileri gizliyor. ABD Merkez Bankası Fed, 2008 Krizi öncesinde 2006 yılında en geniş tanımlı para arzı M3 verisini yayınlamayı durdurdu. (1) Gerekçe ise M2’nin yeterli olması ve M3 datalarını toplamanın çok pahalı olmasıydı. Oysa M3 tüm toplam kredi vb’lerini içeren yapısıyla ekonominin en geniş tanımlı para arzını gösterir. M3’te Bir daralma yaşanıyorsa krediler dolayısıyla para arzı çöküyor ve büyük bir kriz yaşanıyor demektir. Muhtemelen Fed 2008 Krizi’nde toplumun bunu görmesini istemedi. Zira bir süre sonra M2’nin de anlık yayınlanmasını durdurdular. (2) Baskılar ve şikayetlere karşı bunların yerine çok geriden geç gelen veriler yayınlamaya başladılar. Örneğin Ekim 2022’de Temmuz ayının M3’ünü yayınlamak gibi. (3)
Aslında M3’ü hesaplamak hiç de zor ve pahalı da değil. Tek başına shadowstats isimli kuruluş koca Fed’in yapamadığını iddia ettiği işi yapıyor ve M3’ü hesaplıyor. (4) Aşağıda yer alan shadowstats grafiğinde mavi çizgi Fed’in verileri toplayıp hesaplıyamıyorum dediği M3 büyümesi. Kırmızı Fed’in hesapladığı eski M3. Açıkça görülüyor, M3 2008 Krizi ardından bir süre negatif büyümüş yani küçülmüş. 2020 Krizi sırasında da büyüme ciddi yavaşlamış. İşte Fed bunları toplumdan gizlemek istedi. Ya da gecikmeli öğrenilmelerini uygun buldu.
Fed’in en komik ve bomba veri gizleme teşebbüslerinden biri de LIBOR’u yok etmeye çalışmak. LIBOR, Londra bankalar arası faiz oranıdır. Küresel olarak birçok işlemde gösterge faiz oranı olarak kullanılır. Fakat LIBOR’un en önemli özelliklerinden bir tanesi de kriz zamanlarında aşırı yükselerek finansal sistemin kırılmak üzere olduğunu göstermesidir. İşte Fed bunun da görülmesini istemiyor ve LIBOR’u kaldırılıp yerine SOFR diye kendi uydurduğu bir faiz oranının kullanılmasını talep ediyor. 30 Haziran 2023’te LIBOR tamamen ‘emekliye’ ayrılacak.(5) Dünya para sistemi hakkında uzman olanlar SOFR’ın LIBOR gibi doğru sinyaller veremeyeceğini söylüyor ama dinleyen kim.
Fed’e göre kriz olacağını ya da krizin derinleştiğini gösteren verileri engellersek sorun yok. “Okullar olmasa şu Milli Eğitim Bakanlığı’nı ne güzel yönetirdim” anlayışının 21. Yüzyıla taşınmış hali! Aynı Fed bu yıl ne yaptı biliyor musunuz? Resmi web sayfasındaki grafiklerinde altın ve gümüş fiyat verilerini de kaldırdı! Artık Fed sayfalarında işe yaramaz bir sürü üretici, ihracat vs altın, gümüş fiyatı görebilirsiniz ama bunların piyasa fiyatlarını göremiyorsunuz.(6) Eskiden mesela para ($) basılırken ya da yakılırken altın veya gümüşün bu operasyonlara nasıl tepki verdiğini aynı grafik üzerinde rahatça inceleyebiliyorduk. Ama artık yok. Neden kaldırdılar? Gerekçe ne? Bir açıklama da yok. Kim bilir bu sefer neyi öngörüyorlar da gizlemek istiyorlar…
Kaynaklar:
(1) https://www.federalreserve.gov/releases/h6/discm3.htm
(2) https://fred.stlouisfed.org/series/M2
(3) https://tradingeconomics.com/united-states/m3-for-the-united-states-fed-data.html
(4) http://www.shadowstats.com/alternate_data/money-supply-charts
(5) https://www.jpmorgan.com/commercial-banking/insights/the-global-move-away-from-LIBOR
