Tezos, Ethereum’a benzer bir akıllı sözleşme platformu olarak tanımlanmaktadır. 2018 yılında İsviçre Zug’da bulunan Tezos Vakfı tarafından hayata geçirilmiştir.
Tezos Nedir?
Arthur Breitman ve Kathleen Breitman önderliğinde bir grup yazılımcı tarafından geliştirilmeye başlanan Tezos projesi için, 2017 yılında fon toplanmıştır. 2018 yılında merkezi İsviçre Zug’da bulunan kar amacı gütmeyen Tezos Vakfı tarafından hayata geçirilmiştir. Toplanan fonlar, Tezos Vakfı tarafından yönetilmektedir. Tezos’un, sürekli gelişen bir ağ olması sebebi ile çıktığı ilk günden itibaren dikkatleri üzerine çeken bir proje olmuştur. Bir akıllı sözleşme platformu olan Tezos, Ethereum’a benzemektedir. Ancak Tezos’u, Ethereum’dan ayıran bazı farkları bulunmaktadır.
Tezos’un amacı, gerçek anlamda bir dijital toplum kurarak kendini yönetebilen merkeziyetsiz bir blockchain oluşturmaktır. Tezos’un diğer projelerden farklı olmasının sebeplerinden biri yönetişimdir. İlk blokzincirlerinin birçoğu, yeni tasarım seçenekleri formüle etmek için geliştirme ekiplerine ve madencilik topluluklarına güvenmektedir. Ancak Tezos, karar verme sürecini kullanıcıların kendi ağının içine yerleştirmeye çalışır. Tezos, temel geliştirme sürecine kullanıcı katılımı için teşvikler yaratır. Böylece, geliştirme sürecini demokratikleştirir ve bakımı merkezden uzaklaştırmış olur.
XTZ Coin Nedir?
Tezos ağının yerel kripto para birimi XTZ’dir. XTZ Coin, Tezos ağının korunmasında ve işletilmesinde önemli bir rol oynamaktadır. Birçok kullanım alanı bulunmaktadır. Bunlara örnek olarak; XTZ tutmak, harcamak, göndermek verilebilir. XTZ Coin, Tezos blokzincirinde işlem ücretlerini ödemek için kullanılmaktadır. Ayrıca XTZ sahipleri, oy kullanma hakkına da sahip olmaktadır. XTZ Coin, şifreleme ve güvenlik işlemlerini kendi blokzinciri olan Tezos blokzincirinde gerçekleştirdiği için oldukça güvenilir olduğu düşünülmektedir.
Tezos platformu’nun ilk geliştirildiği günden itibaren, Ethereum ve Bitcoin sisteminin aksine PoW yerine yetkilendirilmiş PoS sistemi ile madencilik yapılmasına olanak sağlamıştır. Bitcoin ve Ethereum’da kullanılan PoW ciddi anlamda bir elektrik tüketimine neden olmaktadır. Tezos, yetkilendirilmiş PoS madenciliğinde ise cüzdanınızda yeterli miktarda XTZ Coin olması yeterlidir. Tezos (XTZ) Coin madenciliği için herhangi bir cihaza veya elektrik tüketimine gerek kalmamaktadır. Madencilik sanal yapılmaktadır. XTZ, merkeziyetsiz bir blokzincir ağıdır ve sadece kendine özel DPos (Delegated Proof of Stake) mutabakatını kullanır. XTZ’nin amacı, akıllı sözleşmeleri desteklemek, bu alandaki teknik problemleri çözmek ve geliştirmektir. XTZ Coin’in, PoS sistemi ile madenciliği yapılabilmektedir. Milyarder yatırımcı Tim Draper, Tezos’un (XTZ) önemli yatırımcılarından biridir.
Tezos Nasıl Çalışır?
Ethereum gibi bir akıllı sözleşme platformu olan Tezos’u, Ethereum’dan ayıran bazı özellikler mevcuttur. Ethereum akıllı sözleşme sisteminden ayrı olarak platformda değişiklik yapılabilmesine izin verilmesi buna örnek gösterilebilir. Tezos, zaman içinde ortaya çıkabilecek ihtiyaçlar için gerekli düzenlemeyi sert çatallanma ile değil dijital toplumun kararları ile kendi içinde yapılabilmesini sağlamaktadır. Ayrıca Tezos, belirli kritik özelliklerin korunduğunu doğrulamak için resmi matematiksel kanıtları kullanmaktadır. Bunun anlamı, Tezos ağının merkeziyetsiz şekilde kalmasıdır.
Diğer blok zincirleri merkeziyetsizleştirilmiş olsa da, Tezos ayrıca toplu karar vermeye izin veren bir mekanizma içermektedir. Platformda gerekli görülen geliştirmeler, geliştiriciler tarafından yapılmaktadır. Platforma gerekli bir geliştirme ihtiyacı olduğunda yazılım geliştiricileri Tezos dijital topluluğuna bu talebini iletmektedir. Bu talebe destek vermek isteyen Tezos toplumu geliştiriciye XTZ Coin ile ödeme yapmaktadır. Yapılacak olan gelişim topluluğun onayına sunulur ve Tezos token sahiplerinin oy kullanmasına izin verilmektedir. Platformun diğer blockchain sistemlerinden ayıran en önemli özelliği, oluşturulan dijital topluluğun onayı ile proje geliştirmelerinin yapılması ve gerekli görüldüğünde geliştirme yapılabilmesine olanak sağlamasıdır.
