Son dönemin gözde ve çokça merak uyandıran kısaltması DeFi. Kısaltmaları bir trade çağrışımı haline getirerek yatırım alışkanlığı merkezine yerleştirmiş kimseler için ilk akla gelen haklı soruların;  “DeFi bir proje midir?”, “Öyle ise herhangi bir borsaya kote midir?”, “Tahta fiyatı nedir?” vb. olması gayet mümkün. Ancak ezbere dayalı bu soruları yanıtlayacak cümleyi yazı başında kurmakta fayda var; Hayır, “DeFi” herhangi spesifik bir proje ya da yalın bir yatırım aracına işaret etmez.

“DeFi” kripto tabanlı yeni nesil finans ekosistemini tanımlamak için faydalanılan ve Decentralised Finance (Merkeziyetsiz Finans) için oluşturulmuş (okunuşu dahil) sükseli bir kısaltmalar bütünüdür. Merkeziyetsiz Finans’ı tanımlamak için öncelikle Merkezi Finans modelini tanımlamak gerek.

Kapalı Finans şeklinde de adlandırılabilecek Merkezi Finans modeli, özetle ve çoğunluğun kolaylıkla tahmin edebileceği şekilde, gerçekleştirilen her finansal işlem için merkezinde süreci yöneten ve yönetilen bu süreç üzerinden bir gelir modeli inşa etmiş vücutlar barındırır.

Bu minvalde muhtemelen ilk akla gelen örnek ise Bankacılık Sistemidir. Birikimlerin dönemsel tasarrufa konu edilmesi amacıyla mevduat faizi için kapısı çalınan ya da çeşitli ihtiyaçların karşılanması talebiyle başvurulan kredilerin adresi Bankacılık Sistemi.

Her birimizin herhangi bir tarihte bir şekilde ilişkiye girdiği (ve belki de çıkamadığı) bu sistem, kabaca belli bir bedel karşılığı para toplanması, toplanan paranın daha yüksek bir bedel ile satılması ve bu alışverişte oluşacak alış / satış farkının gelir(faiz, komisyon vb.) mahiyetinde haneye yazdırılması üzerine kurulu geleneksel bir anlayıştan oluşur.

DeFi ya da Açık Finans bu modelde, bireyin tasarruf ya da nakit ihtiyaçlarının karşılanması aşamasında Bankacılık ya da itimat gerektiren benzeri bir merkezi oyuncuyu resmin dışarısında bırakma iddiası ile yola çıkmaktadır. Ne kadar klişe olsa da o tanıdık tanımlamaya tekrar başvuralım; evet DeFi bu yönü ile devrimseldir ve yaklaşık 10 yıllık bir mazisi bulunan “kripto para” belki de ilk defa açık finans kavramı ile bu tanımın hakkını vermektedir.

Zira Bitcoin başta olmak üzere belli başlı kripto paraların temel vaadini oluşturmuş “finansal özgürleşme” ilk akla gelen haliyle olmasa bile bireyin finansal ihtiyaçlarının herhangi bir merkeze teslim olmaya gerekmeksizin karşılanması anlamında DeFi ile artık mümkün hale gelmektedir.

Kripto dünyasında pek alışık olmadığımız bir durum; pratikte çalışan bir model!

2017 yılı içerisinde kripto para sınıfına giren projeler bütünü, peş peşe yayınlanan “whitepaper”lar ile bir çoklarını heyecanlandırmış fakat ilerleyen dönem belli hayal kırıklıklarını beraberinde getirmiş, taahhütlerin gerçekleşmemesi ve binlerce yatırımcının çeşitli şekilde mağdur edilmesi temel inancı sorgulatmıştı.

2020 ise “DeFi” liderliğinde kripto yatırımının tekrar somut anlam ifade edeceği, yatırımcının ise “gün boyunca grafik izlemek” sıkışmışlığından kurtulacağı, “kripto para” idealinin temellerine dönerek malum Borsa’ların kontrolünde durağanlaşmaya yüz tutmuş nabzın tekrar ve bağımsız atmaya başlayacağı dönem için önemli bir kavşak olacak. Ve yazar bu platformda takip eden yazılarda açık finans ekosisteminin barındırdığı ürün gamında öne çıkan protokolleri ve bu protokoller ile rutin ihtiyaçların nasıl karşılanabileceğini incelemeye çalışacak.