Çinli inşaat devi Evergrande 300 milyar dolar ile dünyanın en borçlu şirketi. Son dönemde nakit bulamıyor ve borçlarını ödeyemiyor. Bu grubun batması, Çin’i ve tüm dünyayı yeni bir durgunluğa sürükleyebilir. Piyasalarda tehlikeli türbülanslara neden olabilir. Bütün bunları Türkiye’de ilk anlatanlardan biriyim. Hatta belki de en önce gündeme getiren kişiyim.
Çarşamba günü ABD enflasyon verisinin beklenenin üzerinde gelmesi ile tüm piyasalar coştu. Bitcoin de tarihi yüksek rekor olan 69.000 dolar seviyesine fırladı. Ancak hemen ardından piyasaya Evergrande’in dolar bonosu borçlarını ödemediğine dair haberler düştü. Birden tüm dünyada medya, Alman finansal veri şirketi DMSA’nın “İflas başvurusunda bulunuyoruz” açıklamasını “Evergrande İflas Etti” başlığı ile duyurdu. Ortalık karıştı.
Daha sonra Bloomberg’ten Evergrande bazı gecikmiş faiz ödemelerini yaptı vs. diye haber gelse de, kriptopara piyasaları toparlanamadı. Bitcoin Çarşamba akşamı yediği darbeden sonra hala kendine gelemedi.
Bu olay normal mi? Evergrande elbette çok kötü bir durumda. Ve büyük ihtimalle de batacak. Ancak yine büyük olasılık bir bono ödemesini yapamadı diye hemen şirketin kapısına kilit vurulup, varlıkları dağıtılmaz. Evergrande ve genel olarak Çin emlak sektörünün çöküşü bir günde değil büyük ihtimal yavaş yavaş olacaktır.
Evergrande haberinden sonra diğer piyasalarda ne oldu? Altın ve gümüş hemen hiç olumsuz etkilenmedi. Haziran’dan bu yana en yüksek seviyelerine tırmanmışlardı. Çok da gerilemediler. Borsalar alıcılı. Özellikle Çin, Hong Kong gibi olası Evergrande çöküşünden en çok etkilenecek endeksler bugün genelde artıda kapandı. Japonya, Kore, Tayvan vs deseniz aynı. Dün geceyi ABD’de Dow Jones hafif aşağıda; S&P500 ve Nasdaq yukarıda bitirdi. Şu an Avrupa borsalarının bazıları hafif aşağıda bazıları hafif yukarıda. Türkiye borsası yine alıcılı. Korku endeksi VIX düşüşte. O zaman neden kriptoparalardaki kan kaybı durmuyor?
İlk akla gelen, her ne kadar Çin tamamen kriptovarlıkları yasaklamış olsa da hala birçok Çinlinin bu piyasada yatırımcı olması. Senaryo şöyle: Evergrande haberi ile korktular. Bir çok Çinli firmanın bu durumda nakite ihtiyacı var. Ellerindeki kriptoparaları satıyorlar. Ancak altın ve gümüş piyasası bu senaryoyu yalanlıyor. Durum bu olsaydı yine Çinlilerin çok aktif olduğu özellikle altın piyasasında da çok çok sert satışlar görülmesi gerekirdi.
Bana kalırsa geriye tek seçenek kalıyor: Evergrande haberi bahane oldu. Bitcoin’de bazıları bir düzeltme istiyordu. Çünkü çok kısa sürede özellikle eski yatırımcılar yine büyük kar elde etti. Bunların bir kısmı satış yaparak bu kazançların bir miktarını kenara çekti. Belki bazıları da dipten tekrar alıyor. 69.000 $ seviyesinden (yazıyı yazdığım sırada) 64.000 $’a inmek %7,25 oranında bir düzeltme anlamına geliyor. Aslında Bitcoin için birkaç günde %7-8 hatta %10 düşüş, hiç bir haber olmasa bile gayet sıradan bir olaydır.
Evergrande yavaş yavaş batarken yeni yeni piyasa türbülanslarını da tetikleyebilir. Haberleri iyi takip etmek gerek. Ancak kriptovarlıklarda yükseliş sezonu bu düzeltmeden sonra büyük olasılıkla bir süre daha devam edecektir. İnşallah siz bu yazıyı okuyana kadar düzeltme çoktan bitmiş olur…
