Malta’nın bir Avrupa Birliği ülkesi olması sebebiyle, Avrupa Birliği’nde genel olarak uygulanan sermaye piyasaları, ödeme hizmetleri ve kara paranın aklanmasının önlenmesi mevzuatlarına uyum sağlaması gerekmektedir. Bu sebeple, Malta’nın temel prensip olarak Avrupa Birliği’nde uygulanan genel sermaye piyasası mevzuatı sistemi ile uyum içerisinde olmayan kanunlar çıkarması mümkün değildir.

Malta Hukuku’nda ilk olarak VFAA kapsamında bir tokenın sanal finansal varlık (virtual financial asset, “VFA”) olup olmadığı değerlendirilmektedir. Bu kapsamda, Malta’da ihraççı bir şirket kurulması ve kanunda tanımlanan VFA temsilcilerine (VFA agent) başvurulması gerekmektedir. VFA temsilcileri, Malta’da yerleşik, gerekli mesleki niteliklere sahip (örneğin avukat veya mali müşavir olan) ve VFA temsilcisi olmak için yetkilendirilmiş kişileri ifade etmektedir.

VFA temsilcilerinin yapacağı incelemeler sonucunda, ilgili dijital varlığın hukuki statüsü belirlenmektedir. Buna göre, tokenlar, elektronik para, finansal enstrüman, sanal varlık veya VFA Kanunu’nda tanımlanan sanal token olarak nitelendirilebilmektedir. Bu nitelendirmeyi takiben ve VFA temsilcilerinin yapacağı incelemeler sonrasında Whitepaper ve akıllı sözleşmelerin hazırlanması veya bunlarda gerekli değişikliklerin yapılması gerekmektedir. Tüm bu belgeler de VFA temsilcileri tarafından incelenecektir.

Whitepaper dışında, bir sistem denetçisi atanması ve ihraççının yenilikçi teknoloji anlaşmalarının, akıllı sözleşmelerinin ve siber güvenlik anlaşmalarının gözden geçirilmesi ve denetlenmesi öngörülmüştür.

Ayrıca, ihraççı, VFAA ve ilgili mevzuata göre, akıllı sözleşmeler üzerine yıllık bir sistem denetimi raporu hazırlamak ve bunun Malta Finansal Hizmetler Kurulu (Malta Financial Services Authority, “MFSA”) tarafından belirlenmiş standartlarla uyumunu onaylamak zorundadır.

İhraççı hem yatırımcıların fonlarının hem kendi varlıklarının –sanal finansal varlıklar ve ülke paraları olarak her ikisi de– emaneten saklanması için emanetçi olarak çalışacak bağımsız bir üçüncü kişiyi de atamakla yükümlüdür.

Malta’ya ilişkin değerlendirmelerde gözden kaçırılmaması gereken bir konu da VFAA ve ilgili mevzuatla ihraççıların üzerinde ciddi bir sorumluluk yüklendiğidir. Bu kapsamda, Malta’da ICO yapmadan önce süreç çok iyi değerlendirilmeli, ICO düzenlenmesi için hazırlanması gereken belge ve sunulması gereken bilgilerin yoğunluğu sebebiyle ICO masrafları dikkatle kontrol edilmelidir.

Ayrıca, ICO yapılması Malta Hukuku’na göre yasal olarak gerçekleştirilebilse de token arzının gerçekleştirileceği ve tokenları satın alacak olan kişilerin bulundukları ülke hukuklarının da incelenmesi ve bazı durumlarda bu hukuklara da uyum sağlanması gerekmektedir. Örnek vermek gerekirse, Malta’da yapılan bir ICO sonucu ihraç edilecek token’ların ABD veya Türkiye vatandaşlarına arzı (satılması), ilgili ülkelerin sermaye piyasası düzenlemelerine de tabi olabilecektir ve bu sebeple ICO’ya ilgili ülke vatandaşlarının kabul edilmemesi gerekebilir.

Kripto Para Varlık Alım-Satımına Aracılık Eden Platformlara (Kripto Para Varlık Borsaları) İlişkin Düzenlemeler

Malta’da kripto para varlık alım satımına aracılık eden platformlar, yani kripto varlık borsaları listeledikleri kripto varlıkların niteliklerine göre çeşitli izin ve lisans yükümlülüklerine tabi tutulmaktadır.

Eğer kripto para varlıklar VFA niteliğinde ise kripto varlık borsaları VFAA’ya, aksi takdirde sermaye piyasaları mevzuatına tabi olmaktadır. Buna göre genel olarak kripto varlık borsaları yatırım danışmanlığı, müşteri varlıklarını saklama, müşteri adına emir iletimi ve işlem yapma gibi işlemler için ayrı ayrı lisans yükümlülüklerine tabi tutulmaktadır.

Yine, bir kripto varlık borsası Malta Hukuku’na tabi olarak kurulabilse de bu borsanın Malta vatandaşları dışındaki ülke vatandaşlarını üye olarak kabul etmesi ilgili ülkelerin sermaye piyasaları, tüketici ve yabancı paraların transferine ilişkin mevzuatlarının ihlaline sebep olabilir.

Sonuç

Malta’da kripto varlıklara ilişkin işlemleri gerçekleştirmek, yapılacak işlem türüne göre, faaliyetlerin değerlendirilmesi, çıkarılacak tokenlara ilişkin hukuki incelemelerin yapılması, izin veya lisans alınması, kontrol ve denetimlerin gerçekleştirilmesi gibi işlemler sebebiyle ciddi bir hukuki ve operasyonel iş yükü ile masraf doğurmaktadır. Ayrıca, Malta Hukuku’na uygun bir işlem ilişkili olduğu diğer ülke hukuklarına aykırılık teşkil edebilir.

Sonuçta, kanımızca, Malta’nın blokzincir, ICO ve kripto varlık borsaları gibi konularda bazı yasal düzenlemeleri kabul etmiş ve bazı işlemlerin yapılması için hukuki altyapılar sağlamış olması, kesinlikle Malta’yı bir regülasyon cenneti haline getirmemektedir.