El Salvador tarihte ilkleri gerçekleştirdi. Dünyada ilk kez Bitcoini resmi para birimi haline getiren ve rezervlerine Bitcoin satın alan devlet oldu.
Bu küçük Orta Amerika ülkesi şimdi daha da ilginç bir deney başlattı: Bitcoin Bonosu.
Hazine bonosu ya da devlet tahvili devletin çıkardığı borçlanma araçlarıdır. El Salvador yeni deneyinde piyasadan 1 milyar dolar borçlanmak üzere bonolar çıkarıyor. Bu kağıtlara da piyasada ‘Bitcoin Bonosu’ ya da ‘Volkan Bonosu’ deniyor. Çünkü El Salvador ülkedeki volkanların enerjisini kullanarak Bitcoin üretmek üzere madencilik tesislerinin inşaasına başladı. Ayrıca ülke, piyasadan borç alacağı bu 1 milyar doların yarısı ile Bitcoin City isimli yeni bir şehir kuracak ve kalan 500 milyon dolar ile de yeni Bitcoin alımları yapacak.
Volkan Bonoları 10 yıl vadeli. Yıllık getirisi %6,5. Mevcut resmi dolar enflasyonunun çok az üzerinde. Ancak gerçek enflasyonun altında. Öyleyse yatırımcı neden bu bonoları alsın? Aslında dünyada çıkarılmış 100’lerce trilyon dolarlık bonoların hemen hepsi gerçek enflasyonun altında getiri sağlıyor. Ancak El Salvador Bitcoin Bonoları ile satın alacağı 500 milyon dolarlık Bitcoin’i 5 yıl satmama garantisi veriyor. 5 yıl sonunda ülke Bitcoinleri piyasaya satmaya ve elde edeceği gelirden bono sahiplerine ek ödemeler yapmaya başlayacak.
El Salvador’un tokenize bonolarının çıkarılmasında işbirliği yaptığı Blockstream, 5 yıl sonra Bitcoin fiyatının 1 milyon dolarlara ulaşmasını bekliyor. Buna göre Blockstream yetkilileri Volkan Bonoları’nın yıllık getirisinin %146’ya ulaşacağını tahmin ediyor. Tabi her şey beklentiler dahilinde yolunda giderse.
Bu deney engellenebilir mi? Bonolar Blockstream ile işbirliğinde bir Bitcoin yan zinciri olan Liquid Network’te çıkarılıyor. Dolayısıyla klasik araçlarla buraya müdahale imkanı yok. IMF’in El Salvador’a Bitcoini resmi para birimi yaptığı için uyarıları oluyor. Geçenlerde, nereden üzerine vazifeyse, İngiltere Merkez Bankası da El Salvador’a bu konuda uyarı yaptı. Fakat bu tip sözlü saldırıların El Salvador’un Bitcoin politikası ya da Volkan Bonoları hakkında ciddi bir değişikliğe yol açma olasılığı düşük.
Bu deney neden önemli? El Salvador klasik sınırsız para sisteminin en önemli piyasalarından biri olan bonolar alanında bir araç çıkarıyor. Buradan elde ettiği ucuz kredi ile Bitcoin’e yatırım yapıyor. Sınırsız fiat para üretiminin Bitcoin’i ve dolayısıyla diğer kriptovarlıkları beslemesini hızlandırıyor. Ülke, şimdiye kadar kendi fiat rezervleri ile Bitcoin alıyordu. Bundan sonra borçlanma imkanı ile daha fazla Bitcoin satın alma fırsatına sahip olacak. Böylece ilerleyen yıllarda zenginliğini çok daha fazla arttırması mümkün.
Deney başarısız olabilir mi? Şahsen tek endişem El Salvador’un tüm bu tarihi adımlarına önderlik eden Devlet Başkanı Nayib Bukele’nin olası kişisel hataları. Bukele’nin en kötü özelliği yaptığı şeylerin doğru olduğuna inandığı için bazen kanunları hiçe sayma noktasına gelebilmesi. Bütün diktatörlükler işte böyle adımlarla başlar. Sonunda Bukele tam bir diktatöre dönüşürse ve bunun finansmanını da Bitcoin ile yaparsa bu kriptovarlıkların küresel imajı için hiç de iyi olmaz.
El Salvador, Bitcoin Bonosu deneyinde bir şekilde başarısız olsa bile diğer ülkeler için çok önemli bir patikayı çoktan açmış oldu. Dünyada çok daha rahat fiat para borçlanma imkanlarına sahip olan bir dolu ülke ve şirket var. Nasdaq’ta işlem gören MicroStrategy yine tarihte ilk kez bilançosuna Bitcoin alan borsa şirketi olmuştu. MicroStrategy de bu şekilde bonolar çıkararak neredeyse bedelsiz borçlanıp Bitcoin yatırımları yapmış ve büyük kazançlar elde etmişti. Tüm bu örnekler dünyada gitgide daha fazla devlet, şirket ve hatta vakfın bonolar çıkararak Bitcoin yatırımı yapmasını teşvik edecektir.
Türkiye’de devlet ya da şirketler de mevcut rezervlerini kullanmadan kriptovarlıklara yatırım yapmayı istiyorsa, El Salvador ve MicroStrategy örneklerini araştırmalarında büyük fayda var.
