Blockchain teknolojisi gün geçtikçe daha fazla kurum ve kuruluş tarafından kullanılmaya devam ederken, yeni nesil teknolojilerde Blockchain’den ilham alarak gelişmeye devam ediyor. Bu teknolojiler arasında gelecekte belki de en önemlilerinden birisi olacak olan ise şüphesiz DAO’lar. Merkezi Olmayan Otonom Kuruluşlar olarak türkçeleştirebileceğimiz DAO’lar, son yıllarda Blockchain geliştiricileri arasında oldukça popüler bir konu. Gelin birlikte DAO nedir inceleyelim.
Merkezi Olmayan Otonom Kuruluş (DAO) Nedir?
DAO kısaca ortak bir amaç için belirli kurallara uymayı kabul eden bir grup aracının merkeziyetsiz bir şekilde organize şekilde çalışması olarak tanımlanabilir. Bu kurallar, belirli kriterler karşılandığında çalışan akıllı sözleşmeler olan algoritmalar aracılığıyla kuruluşun Blockchain koduna eklenir.
DAO’ların merkezi bir yönetim otoritesi yoktur, dolayısıyla “merkeziyetsiz” bir yapıya sahiptir. DAO’lar düzleştirilmiş bir hiyerarşi üzerinde çalışır; yani, herkesin bir hissesi vardır ve hiç kimse, geleneksel bir CEO’nun yapacağı gibi tüm şeye sahip değildir ve istediği gibi her şeyi kontrol etmez.
DAO’lar tamamen çevrimiçi çalışır ve ister para birimini değiştiren el ister alınan kararlar olsun, grupta neler olup bittiğini kaydetmek için Blockchain teknolojisini bir defter olarak kullanır.
Diğer taraftan Web3 savunucuları, DAO’ların iş dünyasında bir sonraki mantıklı adım olduğunu düşünüyor, çünkü bir şirketi yönetmeye ilişkin tüm önemli kararlar tüm organizasyon arasında bölünebilir ve otomatik olarak yürütülebilir olması verimliliği oldukça artıran bir faktör oluyor. Teoride bu, geleneksel liderliğin verdiği kötü veya kişisel çıkar kararlarını ortadan kaldıracak bir sistem olarak görülüyor.
Tüm bunlara ek olarak DAO’lar, açık kaynaklı Blockchain ağları üzerine kuruludur, böylece herkes koda ne yazıldığını görebilir. Herhangi bir üye bir teklif sunarsa veya grubun hazinesini denetlerse veya DAO içinde başka bir işlem yaparsa, bu işlem şeffaf bir kayıt tutularak Blockchain ağında silinmez bir şekilde kaydedilir.
Son olarak DAO’nun yukarıda da belirttiğimiz gibi Blockchain felsefesini tamamen kapsadığını belirtelim.
Bir DAO’nun kodunu, merkezi kodda normalde önemsiz olabilecek hata düzeltmeleri de dahil olmak üzere, sistem çalışır duruma geldiğinde değiştirmek oldukça zordur. Bir DAO’daki düzeltmeler, tüm fonların taşınması için yeni kod ve sözleşmenin yazılmasını gerektirir. Kodun herkes tarafından görülebilmesine rağmen, onarımı zordur, bu nedenle, hata düzeltmeyi etkinleştirmek için bir moratoryum çağrılmadığı sürece bilinen güvenlik açıklarını istismara açık bırakır.
