Kurumsal yönetim borsaya kote şirketler için hukuki bir zorunluluk, diğer şirket ve kurumlar içinse bir itibar meselesi, yatırımcı kararlarında önemli rol oynayan bir değer kalemidir.
Kurumsal yönetim, (i) adillik, (ii) şeffaflık, (iii) hesap verilebilirlik ve (iv) sorumluluk sütunları üzerinde yükselir.
Kurumsal yönetim, temel olarak, şirketlerin bireylerden ve yöneticilerin kişisel özelliklerinden ari, önceden belirlenen kurallara tabi şekilde profesyonelce yönetilmesi, menfaat sahiplerine karşı şeffaf olunması ve gerektiğinde hesap verilebilir bir yönetim anlayışına sahip olunmasını amaçlamaktadır. Bu kapsamda yöneticilerin şeffaflık ve hesap verebilirlik seviyelerinin artırılmasına ilişkin her çaba, kurumsal yönetim anlayışına daha fazla hizmet edecektir.
Elektronik fatura zorunluluğu, belgelerin ve iletişimin dijital ortama alınası, borsaya kote dahil olan ve olmayan şirketler için belli başlı kurallar getirilmesi, merkezi kayıt kuruluşuna kayıt zorunluluğu, elektronik genel kurul, sermaye piyasası mevzuatı kapsamında “veri depolama kuruluşu” adı altında dijital bilginin saklanması özelinde iştirak edecek kuruluşların kanunen sınıflandırılması gibi hususlar, dijital bilginin öneminin ve dijitalleşmenin bazı örnekleri olarak verilebilir.
Blockchain, merkeziyetsiz, dağıtık, aracıya gerek bırakmayan, tarafların eşit şekilde kararlara katılabileceği, taraf teyidinin güvenilir şekilde yapılabildiği içeriğin şeffaf, bozulamaz ve şifreli bir şekilde işlenmesine ve saklanmasına yarayan, taahhütlerin otomatik ifasını mümkün kılan bir teknolojidir.
Yeterli alternatifte proof of work protokolü de bulunduğundan, bu teknolojiye getirilen bazı “enerji ve sürdürülebilirlik” bazlı eleştirilerde dile getirilen dezavantajlar bertaraf edilebileceği gibi, birçok farklı kurumun, ölçek ve şekildeki yönetim ihtiyaçlarına cevap verebilir.
Bu özellikleriyle mefaat sahiplerinin, hissedarların, paydaşların doğrudan, anında, güvenilir bilgi alıp, yönetime katılabilmesini dağlayan bir teknolojidir.
Hatta bu teknoloji üzerine, ayrı bir yazı konusu haline getireceğimiz decentralized autonomous organization (DAO) yani gayrımerkezi otonom yönetim ve karar yapıları kurmak dahi mümkündür.
Bunun doğal sonucu olarak ayrıca, kurumsal yönetimin hesap verilebilirlik, adillik, şeffaflık ve sorumluluk ilkelerine uyum sağlamak ve aykırılıkları tespit etmek de son derece kolay bir hal alacaktır.
Tüm verilerin Blockchain tabanlı bir platformda saklanması halinde idare ve tüm menfaat sahipleri, “node (düğüm)” adı verilen özel bir kod penceresi vasıtasıyla şirketin tüm veri tabanına eşzamanlı olarak erişim sağlayabilecek ve gözlemde bulunabilecektir. Bu durum, özellikle halka açık şirketlerin hissedar ve yatırımcı ilişkilerinin sıhhati ve operasyonel yükün azaltılması, ayrıca finansal raporların hazırlanması bakımından da fayda sağlayabilecektir. Ek olarak, şirket menfaati ile atomize paylara sahip olan pay sahipleri arasındaki başta bilgi alma ve inceleme hakkının kullanımı olmak üzere, haklar ve menfaatler arasında bir denge kurulmasına hizmet edebilecektir.
Sonuç olarak, Blockchain teknolojisi tabanlı yazılımların tercih edilmesi, kurumsal yönetim ilkelerine uyumluluk bakımından oldukça önemli katkılar yapabilecek ve operasyonel süreçleri kolaylaştırabilecektir. Bu haliyle Blockchain, teknolojik ve yönetimsel sürdürülebilirliğe katkı sağlayabilecektir. Bunun yanında ise çevresel sürdürülebilirlik bakımından alternatif proof of work protokoller kullanılarak dezavantajlar giderilebilir.
Av. Burçak Ünsal & Av. Alperen Gezer
