Bir yatırımcı, halka açık bir şirketin temel analizini yaparak o şirkete yatırım yapılır mı, ucuz mu pahalı mı, orta ve uzun vadede gelecek vadediyor mu sorularına yanıt aramak ister. Burada bir nevi şirketin gerçek değeri araştırılır. Uzun vadeli yatırım planının detaylı bir raporu olarak nitelendirebileceğimiz temel analiz, “genelden özele” varan dört aşamadan oluşur. Malum artık dünya ekonomisinin genel gidişatından etkilenmeyen ülke yok, bu nedenle önce dünya ekonomisi sonra da ülke ekonomisi ile ilgili makro ekonomik göstergelerin incelenmesi ve belirli küresel risklerin ortaya konularak analize başlanması gerekir. Şirket istediği kadar iyi durumda olsun, tüm dünyayı etkisi altına alabilecek bir risk iyi bir şirketi bile alt üst edebilir. Bu nedenle temel analize böyle geniş bir çerçeveden bakılmalıdır. Ardından ilgilendiğiniz şirket ya da şirketler hangi sektörde ise o sektörün yapısı iyi bilinmelidir. Her sektörün kendi içinde bazı dinamikleri vardır. Bunları bilmeden şirketi analiz etmek mümkün değildir. En son aşamada ise şirkete ait tüm bilgiler ile finansal analiz yapılarak çalışmada sona gelinir. Temel analiz sonucunda ekonominin, sektörün ve şirketin taşıdığı riskler, fırsatlar değerlendirilerek geleceği ile ilgili tahminde bulunulur.
Sektör Seçimi Nasıl Olmalıdır?
Bir hisse senedine yatırım yaparken en önemli araştırmalardan biri sektör araştırmasıdır. Alacağınız hisse senedinin hangi sektörden olduğuna bağlı olarak sektörün kâr marjı, ekonomik krizlerden etkilenme durumu, ithalat/ihracat dengesi, devlet teşviki, vergi durumu gibi çok sayıda faktöre bakarak genel bir bilgiye sahip olmak gerekir. Örneğin bir havayolu şirketinin hisse senedini alacaksanız şirket ile ilgili özel durum haberlerine hazırlıklı olmalısınız. Ya da spor kulübünün hissesini alacaksanız transfer haberleri karşısında hissenin vereceği hassas tepkilere hazırlıklı olmak gerekir.
Diğer yandan bazı sektörler krizlerde ilk tepki veren sektörlerdir. Bir ülkede ekonomik şok ya da kriz başlamış ise insanlar ilk önce inşaat, otomotiv ve dayanıklı mallar grubundaki alımlarını kısarlar. En son giyim, gıda, ilaç gibi sektörlerin satışları düşer. Ancak buna karşın genellikle bu sektörlerin kâr marjı inşaat, otomotiv gibi sektörlerden daha düşüktür.
Eğer şirket yeni bir yatırım yapmış ise yatırımcı için umut vadederken bir yandan da borçlanma artacağından uzun vadeli riski artacaktır. Yatırım yaptığınız şirket eğer bir holding yapılanması içerisindeyse yatırımcı için daha olumlu bir izlenim oluşur.
Görüldüğü gibi her sektör için detaylı bir analiz gerekiyor. Özellikle bireysel yatırımcının bu analizler ile ilgili yeterli zamanı ve bilgisi olmayabilir. O nedenle aracı kurumların düzenli aralıklar ile yayımladıkları raporlardan yararlanabilirsiniz.
