Günümüzde teknolojinin hızla ilerlemesi, birçok yenilikçi fikri beraberinde getiriyor. Blokzincir, yapay zeka, Nesnelerin İnterneti, sanal ve artırılmış gerçeklik gibi kavramlar sanki başka bir boyuttan gelen insanlar için tasarlanmış gibi. Karmaşık görünen bu teknolojiler çoğu zaman bizim, annelerimizin, babalarımızın veya teknolojiyle ortalama ilişkisi olan insanların hayatlarına dokunmuyor gibi görünüyor. Peki, bu durumu nasıl değiştirebiliriz?

Bir yandan bu konudaki çalışmalar devam ederken, gelişen bazı teknolojiler umut veriyor. Örneğin Telegram’ın TON ile yaptığı ortaklık, 800 milyon kullanıcıyı finansal açıdan birbirine bağlama potansiyeline sahip. Bu, dünyanın finansal olarak birbirine bağlanması anlamına geliyor. Fakat bu bağlantıyı nasıl değerli kılacağız?

Bu soruya bir cevap olarak “merkeziyetsiz bilim” kavramı ortaya çıkıyor. Bilimi merkeziyetsizleştirmek, sadece verileri dağıtık bilgisayarlarda tutmak ve hesaplamaları dağıtık şekilde yapmaktan öte bir anlam taşıyor. Dünyanın bir ucundaki bir kişi istediği bilimsel çalışmayı finanse edebilir mi? Hem de anonim bir şekilde. Daha da ileri giderek, bir topluluk, dünyadaki herhangi bir konuda bilimsel çalışmaları desteklemek için fonlar oluşturabilir mi?

Bugün bilimsel çalışmaların finansmanı, çoğunlukla belirli kuruluşlar tarafından yapılıyor ve bu durum bazen çalışmaların manipüle edilmesine yol açabiliyor. Eğer finansman sürecini tamamen dağıtık ve anonim hale getirebilirsek bu, bilimsel araştırmaların doğruluğunu ve bağımsızlığını artırabilir.

Düşünün, etrafınızdaki kaç kişi bir bilimsel çalışmayı finanse etti? Muhtemelen hiç kimse. Çünkü bu, teknik olarak zor bir süreç. Ancak Telegram ve TON’un sunduğu potansiyel bu süreci kolaylaştırıyor. Birkaç tıklamayla, hatta 5-10 dolar gibi küçük miktarlarla bile bir bilimsel çalışmayı desteklemek mümkün hale gelebilir. Bu, bilimsel gelişmeleri hızlandırabilir ve gerçekten bir şeyleri değiştirebilir.

Sonuç olarak, eğer ürettiğimiz teknoloji sosyal bir katmana dokunmuyorsa, bu teknolojilerin anlamı sorgulanabilir. Web3 ve benzeri teknolojilerin karşılaştığı en büyük sorunlardan biri, kullanım zorlukları ve sadece bilgisayar uzmanlarına hitap eden araçlar. TON’un potansiyeli, bu sorunlara bir çözüm sunabilir ve belki de bilimi yeniden konuşmanın yeni bir yolunu açabilir. 

Belki de hepimiz vaktinin bir kısmını merkeziyetsiz bilim için düşünmeye ayırmalıyız. Sahi bu konuda bir çalıştay yapsak harika olmaz mı?