Tam bu fırtınanın ortasında Twitter’ın eski CEO’su ve Block’un şu anki CEO’su Jack Dorsey Web5 terimini ilk kez kullanarak yeni bir merkezi olmayan İnternet platformu oluşturma planını duyurdu. Dorsey, Web2 ile Web3’ü toplayarak buraya Web5’i ortaya attı. Peki bu iddanın altı dolabilecek mi?
Geçtiğimiz yıllar her kelimenin yanına sayılar eklendiği bir çok örneği barındırdı: Endüstri 4.0, Toplum 5.0 , Web 2.0 vs. Bazen sadece bir Youtube videosu için dahi yeni bir kavramın ortaya atıldığına tanıklık ettik. Kimileri bu kavramların ortaya çıkışını eleştirse de kimisi de gerek pazarlama gerekse içerik üretimi bağlamında bu kavramlardan memnuniyet duydu.
Peki orta yol nasıl bulunacak? Aslında çok basit. Siz bir kavramı ortaya atabilirsiniz. Eğer bunun altını doldurabilirseniz kalıcı olur, dolduramazsanız kaybolup gider. Web3 kavramını ortaya atan motivasyon web teknolojilerinin Web 2.0 ismi verilen evrede yaşadığı bazı kronik problemlerdi. Bunların başında da kullanıcıların merkezi mimarideki internet sitelerinde kendi varlıklarına sahip olamaması, ayrıca bu sitelerin sunucularındaki varlıkların keyfi yönetimiydi.
Bunu aşacak yeni bir “Web Düzeni” motivasyonuyla yola çıkan Gavin Wood ve Vitalik Buterin’in önermesini kabul eden bir çok teknoloji savunucusu bu sürece projeleriyle dahil oldu. Web3’ün kitlelere yayılması da bu projelerin ortaya koyduğu argümanlarla oldu. Bu savunucular; gelecekte oluşacak bir sosyal ağda kendi varlıklarımıza sahip olmalıysak bunu metaverse konsepti içinde gösterebiliriz dediler. Kendi organizasyon yapılarımızı DAO ile sağlayabiliriz dediler. Bu şekilde bir çok örnek ile Web3’ün altını kısmen doldurmayı başardılar. Fakat tabi ki bu uzun bir yolculuk henüz ilk duraklardayız.
Tam bu fırtınanın ortasında Twitter’ın eski CEO’su ve Block’un şu anki CEO’su Jack Dorsey Web5 terimini ilk kez kullanarak yeni bir merkezi olmayan İnternet platformu oluşturma planını duyurdu. Dorsey, Web2 ile Web3’ü toplayarak buraya Web5’i ortaya attı. Web5’e özetle şöyle bakabiliriz: BTC merkezli olarak insanların yeni bir merkeziyetsiz kimliği olacak bu yeni internet düzeninde tabiri caizse hem Web2 hem de Web3’ün bazı yanlarını alıyor. Dorsey’in ön plana çıkardığı DID yani merkeziyetsiz kimlikler bir süredir Kilt Protocol (https://kilt.io/) gibi bazı projelerde deneniyordu. Yani ekosistem için çok yeni bir kavram değil. Fakat görünen Dorsey’in merkeziyetsiz kimlikleri farklı bir yorumlamayla ortaya koyacağı.
Aslında bu güne bir anda gelinmedi. İnternetin geleceğinin merkezinde ne olacağı üzerine fikir ayrılıkları yaşanıyordu. Bir grup metaverse’ü internetin merkezine koydu, bir grup Web2’nin bazı konseptlerini alarak Web3’ü inşa edelim dedi, bir başka grup ise tamamen merkeziyetsizliği kavramsal olarak felsefelerinin odağı yaptı. Bu gruplar arasında bazen Twitter üzerinden bazense basına verilen demeçler üzerinden göndermeler oluyordu. Dorsey bunu bir seviye ileri götürerek Web5’i ortaya atarak, Web3 savunucularının demode olduğu mesajını verdi.
Bu anlaşılabilir bir durum fakat Dorsey’in önünde uzun bir yol var. Bu yolculukta Bitcoin maximalistlerini ve Bitcoin’in icadına giden yoldaki Cypherpunk ekolünün bugünkü camiasını yanına alabilecek mi? Bu önemli bir soru. Ayrıca Web3 sürecinde olduğu gibi Web5 iddasında altını gerek teknik gerek fikri açıdan doldurabilecek mi ? Bunu izleyip göreceğiz.
Dorsey’in bir iddasını da burada hatırlatmakta fayda var. “Bitcoin dünya barışı getirebilir.” demesinin üstünden sadece aylar geçti. Dolayısıyla ekosistem, Web5 iddiasının bu yönlü bir toplumsal çabası olup olmayacağına da bakacak.
Özetle bakarsak, Dorsey’in düşüncesini dayandırdığı güçlü yanlar olsa dahi internet endüstrisinin karmaşası içerisinde fikirlerin gerçeğe dönüşmesi için bir çok önemli sınav vermesi gerekiyor.
O güne kadar Web3’e veda etmek için çok erken.
