Son 3 yıldır dünyada ekonomi, piyasa ve yatırım araçları daha da önemli olmaya başladı.
Küresel ekonomilerde yaşanan derin belirsizlik, dünyanın yeniden dizayn edilmesi, alım gücünün azalması ve geleceğe yönelik endişelerin artması gibi etkenler parayı önemli hale getirdi.
Bireylerin bireysel yatırım kararları etkileyen en önemli faktörlerin başında “Davranışsal faktörler” gelir.
Bireylerin finansal yatırım kararlarını alırken, nelerden etkilendiği, hangi duyguyla karar aldığı, hangi güdülerle yatırım araçlarına yöneldikleri önemli.
Kişilik özellikleri, risk karşısındaki tutumu, geliri, tasarruf eğilimleri gibi özellikleri ile farklılık gösteren bireyler finansal kararlarını verme aşamasında benzer faktörlerin etkisinde kalmaktadırlar.
Yatırımcılar, portföylerindeki kaybeden hisseleri pişmanlıktan kaçınmak amacıyla çok uzun süre elinde tutmak isterken, kazanan hisseleri de gururlanarak çok çabuk elden çıkarmak isterler. Her iki durumda da karşılaşılan sonuç düşük getiri olmaktadır.
Duyarlılık, dışardan gelen ve nedeni ne olursa olsun insanların bir durum hakkında aşırı iyimser veya kötümser hissetme duygusudur.
Yatırıma ayrılan miktar ne kadar az olursa, kişinin işi ciddiye almaması bir o kadar fazladır. “Ne olacak ki, batarsa batsın” düşüncesi, onu yatırım ve finansal okuryazarlıktan uzaklaştırmaktadır. Halbuki küçük miktarları büyütmenin keyfi daha çoktur. Bireyin negatif bakış açısı, geleceğe dair modunun ne kadar düşük olduğunu, mücadeleyi bırakmış olduğunu göstermektedir. Yatırım miktarı az, yatırımını önemsemeyenlerin çoğu çok bildiğini iddia ederken, yatırım miktarı çok, yatırımı önemseyenlerin her gün yeni bir şey öğrenmeye gayreti dikkat çekmektedir.
Yatırım konusunda dini inançlar ve siyasi görüşler de oldukça önemlidir.
Dini inançlar doğrultusunda yatırım yapanların hamleleri, tercihleri, istekleri daha az olduğu görülmektedir.
Siyasi görüşünden dolayı yatırım kararları alanların zamanlamaları çoğu zaman yanlış olduğu görülmektedir. Özellikle seçim öncesi veya seçim sonrası alınan kararlar sonrası zarar durumu daha da arttığı bilinmektedir.
Bireylerin diğer özelliği ise kâr almamak, kârı cebe koymamak veya yeter demesini bilmemektir.
Yüzde 40-50-100 gibi kâr miktarları karşısında olmasına rağmen o kârı almak farklı bir yetenek gerektirir. Bireylerin kendini kontrol edebilme yetisi burada devreye girmektedir. En son kripto para piyasasında varlıklarını kaybedenler yüzde 80’nin ortak özelliği kârını görüp de almayanlardan oluşmaktadır.
Kâr almak, tercih ettiği yatırım aracından çıkıp onun karşısındaki az değer kazanmış veya kazandırmamış yatırım aracına geçip beklemek doğru bir karar olacağını söyleyebilirim. Mesela; borsadan alınan kârın altın, gümüş veya döviz alıp beklemek gibi.
Kazanç, beraberinde fazla özgüven getirir.
Kazanılmış paranın karşısında sağlam bir nefis ve irade gerekmektedir.
Bugün çoğu kişinin faiz, kkm ve borsada olduğunu düşünelim. Risk dağıtmak için yüzde kaçı farklı bir önlem aldı dersiniz?
Bugünün piyasası kazançtan çok, davranışsal imtihanla karşı karşıya!
